روز يازدهم ماه شعبان‌المعظم كه سالروز ولادت فرزند بزرگ امام حسين(ع)، حضرت علي اكبر(ع) است به عنوان روز «جوان نامگذاري شده است، از آنجايي كه سيره اشرف مخلوقات، تكيه و توجه به بهار عمر و بهترين دوره زندگاني است، جوانان زيادي در عصر نبوي درخشيدند، بيشتر نمايندگان پيامبر(ص) و نامه‌بران ايشان او معمولاً جوانان بودند كه در ادامه به 12 جوان برتر عصر نبوي از ميان انبوه جوانان نمونه اشاره مي‌شود:

*امام علي(ع) جان پيامبر (ص)

اميرالمؤمنين حضرت علي(ع) اولين مسلمان در سن 13 يا 15 سالگي و شخصيتي بود كه جان پيامبر(ص) محسوب مي‌شد، وي بارها جان پيامبر(ص) را در شعب ابيطالب، ليلة‌المبيت و جنگ‌ها نجات داد تا جايي كه جبرئيل ندا داد: «جوانمردي غير از علي و شمشيي جز ذوالفقار نيست»، پيامبر (ص) بر اساس لياقتش بارها به او مسئوليت‌هاي سنگين و مهمي را واگذار كرد؛ مانند قرائت و رساندن پيام سوره برائت و اعزام به يمن با وجود افراد كهنسال و مهم‌تر از همه رهبري مسلمانان بعد از خودش را به او سپرد.

*مردي از تبار بهشت و نماينده پيامبر(ص)

جعفر بن ابيطالب 10 سال از برادار خود حضرت علي(ع) بزرگ‌تر بود، او در آغاز اسلام، 20 سال سن داشت و دومين مرد مسلمان شناخته شده است، وي دوران جواني بسيار پاكي داشت، روزي پيامبر(ص) از او پرسيد: «آن چهار خصلت تو كه موجب خشنودي خداوند شده است، چيست؟»، جعفر گفت: يا رسول‌الله! اگر به اين دليل نبود كه خدا به شما خبر داده است، هرگز آن‌ها را آشكار نمي‌ساختم: هيچ‌گاه دروغ نگفتم؛ زيرا فهميدم دروغ ارزش آدمي را مي‌كاهد. ابداً قصد زنا نكردم؛ چرا كه بيم داشتم آنچه درباره ديگران روا دارم، درباره‌ام انجام پذيرد، بت‌ها را پرستش نكردم؛ زيرا موجودي بي‌سود و زيان است، پيامبر (ص) به نشانه تحسين دست بر شانه جعفر و زد و گفت: به راستي سزاوار است خداوند به تو دو بال ارزاني دارد تا با فرشتگان در بهشت پرواز كني.

اين جوان، رهبري گروهي از مسلمانان را بر عهده داشت كه به حبشه هجرت كرده بودند، اقدام وي در محفل بزرگ نجاشي و معرفي زيباي دين اسلام و قرائت آياتي از سوره مريم، جلوه‌اي باشكوه از تكيه پيامبر(ص) بر جوانان است، آن جوانمرد، پس از بازگشت، در حالي كه فرماندهي سپاه اسلام را برعهده داشت- در جنگ موته به شهادت رسيد.

*همسفر پيامبر(ص)

زيد بن حارثه سومين مرد جواني است كه مسلمان شد و تنها صحابي‌اي است كه نامش در قرآن كريم آمده است، وي در سفر طايف همراه پيامبر(ص) بود و برابر هجوم و سنگباران، خودش را سپر پيامبر كرد و چندين جاي بدنش جراحت برداشت، زيد جوان در بيشتر غزوات و جنگ‌هاي عصر رسول خدا(ص) شركت داشت و در هشت سريه امير لشكر بود تا آنكه در سال هشتم، در نبرد موته پس از شهادت جعفر بن ابيطالب مسئوليت فرماندهي را بنا به توصيه و سفارش پيامبر(ص) به عهده گرفت و در نبردي سخت، پياده جنگيد و ميان نيزه‌داران دشمن به شهادت رسيد.

*شاگرد پيامبر(ص) و عشق به اهل بيت(ع)

عبدالله بن مسعود جوان 20 ساله مكه، بيست و سومين نفري بود كه به دين اسلام گرويد. شور و نشاط، جديت و قوت ايمان وي سبب مي‌شد همواره نزد پيامبر(ص) آمد و شد داشته باشد، وي حدود 70 سوره قرآن را از زبان پيامبر(ص) شنيد و بقيه را از محضر اميرالمؤمنين(ع) فرا گرفت، وي پيرو واقعي ثقلين بود، عشق او به قرآن و اهل بيت(ع) ستودني است و در اين زمينه الگوي مناسبي براي نسل امروز است.

*زائر پيامبر(ص)

جابر بن عبدالله انصاري يكي از جوانان تلاشگر و پرشور مدينه بود كه در تمام صحنه‌هاي حماسي حضوري نمايان داشت. او نخستين بار در دوران نوجواني همراه پدر و برخي از يثربيان در سال سيزدهم بعثت در قصبه‌ منا پيامبر(ص) را زيارت كرد، وي در 19 غزوه از بيست و يك غزوه پيامبر(ص) حضوري جانانه داشت، از ويژگي‌هاي او، عشق و ارادتش به پيامبر(ص) و اهل بيت(ع) است، جابر در روز تولد امام حسين (ع) براي عرض تبريك به منزل حضرت زهرا (س) رفت و در دستان حضرت فاطمه (ع) لوح سبزي مشاهده كرد كه اسامي امامان(ع) بر آن نوشته شده بود و از آن يادداشت برداشت. وي اولين زائر قبر امام حسين(ع) است و سلام پيامبر(ص) را نيز به امام باقر(ع) رسانده است.

*همراه پيامبر(ص)

سعد بن مالك بن سنان معروف به ابو سعيد خدري از جوانان صدر اسلام بود كه در دانش و علم سرآمد همسالان خود به شمار مي‌آمد و در12 غزوه هم پاي پيامبر(ص) در ميدان‌هاي جنگ حضور حماسي داشت.

*دلداده پيامبر(ص)

معاذ بن جبل كه در سن 18 سالگي مسلمان شده بود، در نخستين نبرد (جنگ بدر) در حالي كه 20 بهار از عمرش مي‌گذشت، شركت كرد. او همواره در كنار پيامبر حضوري چشمگير داشت. معاذ در هنگام تصدي مسئوليت ترويج دين در شهر مكه،‌ حدود 26 ساله بود.

*مبلغ پيامبر(ص)

مصعب بن عمير اولين نماينده پيامبر(ص) به مدينه براي تبليغ احكام اسلام، جوان وارسته‌اي بود كه لياقتش سبب شد پيامبر(ص) به او توجه‌اي ويژه داشته باشد. وي از خانواده‌هاي ثروتمند و جواني خوش‌سيما بود كه پس از آگاهي از حضور جوانان مكه در خانه زيد بن ارقم، آنجا آمد و اسلام را اختيار كرد. والدين او از اين كارش بسيار ناراحت شدند و او را در خانه زنداني كردند؛ ولي او از دينش دست برنداشت. وي اولين كسي بود كه در مدينه نماز جمعه برپا كرد و عاقبت در جنگ احد به فيض شهادت رسيد.

*فرماندار پيامبر(ص)

عتاب بن اسيد جوان 21 ساله‌اي است كه پس از فتح مكه به عنوان امير از سوي پيامبر(ص) برگزيده شد، وي اولين اميري بود كه نماز جماعت را در مكه برگزار كرد، پيامبر اعظم(ص) پس از صدور فرمان حكومت مكه براي عتاب، درباره اهميت اين مسئوليت خطاب به او فرمود: اي عتاب! مي‌داني تو را بر چه كساني گماشتم؟ تو را بر مردمان شهر خداي متعال گماشتم، اگر براي آنان بهتر از تو سراغ داشتم، او را بر ايشان مي‌گماشتم.

روشن است كه انتخاب يك جوان به فرمانداري مكه بسيار حساس بوده و از سويي موجب ناراحتي و رنجش آنان مي‌شد؛ از اين رو آن حضرت براي پيشگيري از اعتراض آنان در نامه مفصلي خطاب به مردم مكه نوشت: كسي در نافرماني از او به كمي سنش استدلال نكند؛ زيرا مسن‌تر،‌شايسته‌تر نيست؛ بلكه شايسته‌تر،‌بزرگ‌تر است.

وي تا آخر عمر نيز فرماندار مكه بود و رفتار شايسته او برگ زريني بر افتخارات جواناني است كه به نحو احسن از مسئوليت‌ها پيروز و سربلند بيرون مي‌آيند.

*فرمانده پيامبر(ص)

اسامة بن زيد جوان هجده ساله‌اي است كه از سوي پيامبر(ص) به فرمانده نظامي لشكر اسلام انتخاب و معرفي شد. حتي پيامبر(ص) مخالفان از فرمان او را لعن و نفرين كرد. انتخاب او در روزهاي آخر عمر شريف پيامبر(ص) و با حضور بسياري از اصحاب بزرگ، حكايت از اين دارد كه جوانان از بهترين نيروهايي هستند كه در شرايط مهم سياسي و بحراني قابل تكيه و اعتماد هستند؛ به همين دليل هيچ‌گاه به سبب كم بودن سن افراد، بهانه‌جويي در مسئوليت آنان روا نيست، شايسته‌سالاري از دستورات اسلام است.

*مريد پيامبر(ص)

مريد پيامبر(ص) حنظله فرزند ابوعامر جواني از قبيله خزرج بود كه در شب پيش از جنگ احد با دختر عبدالله بن ابي سلول ازدواج كرد. او از پيامبر(ص) براي ماندن در شهر و رفتن نزد همسرش اجازه خواست. پيك وحي با آيه‌اي براي اجازه دادن نازل شد؛ پيامبر(ص) نيز اجازه داد، صبح زود حنظله براي اينكه فرصت جهاد را از دست ندهد، با حالت جنابت در نبرد حاضر شد و هنگامي كه قصد كشتن ابوسفيان را داشت، يكي از مشركان به سويش آمد و او را با نيزه به شهادت رسانند، بعد از جنگ، بدن او را شسته ديدند و علت را جويان شدند. پيامبر(ص) فرمود: «ديدم فرشتگان ميان زمين و آسمان حنظله را با آب باران در برگ‌هايي از طلا غسل مي‌دادند»، بدين سبب وي «غسيل الملائكه» يعني غسل داده شده توسط فرشتگان نام گرفت.

*يار پيامبر(ص)

عمار بن ياسر كه مادرش سميه نخستين زن شهيد در راه خدا بود، از جوانان پيشتاز در ايمان و هجرت است. در آغازين روزهاي جلوه اسلام، همراه پدر و مادرش شكنجه‌هاي مشركان را تحمل كرد و بعد از پيامبر(ص) همراه حضرت علي(ع) بود و در جنگ صفين شهد شهادت نوشيد. بدين سان، پيشگويي شگفت‌انگيز پيامبر(ص) به واقعيت پيوست كه فرموده بود: «تو را گروه متجاوز مي‌كشند»، همچنين شهادتش، گواهي بر حقانيت اميرالمؤمنين(ع) و ستمگري معاويه شد.